- نویسنده : نسیم سحر
- بازدید : 1056 مشاهده
- دسته بندی : قرآن , مفسران و قاریان ,
سيد عبد الاعلى موسوى سبزوارى صاحب تفسير مواهب الرحمن فى تفسير القرآن
محل تولد: سبزوار
تاريخ تولد: 1328 ق
تاریخ وفات: 1414 ق
استادان: سيد عليرضا سبزوارى ، اديب اول ميرزا عبد الجواد نيشابورى ، آيت اللّه شيخ محمد حسن برسى ، آقا بزرگ حکيم و آيت الله سيد محمد عصّار ، آيت الله حاج شيخ حسنعلى نخودکى اصفهانى ، سيد ابو الحسن اصفهانى، ميرزاى نائينى، آقا ضياء عراقى و شيخ محمد حسين اصفهانى ، آيت الله شيخ محمد جواد بلاغى ، آيت الله سيد حسين بادکوبهاى
شاگردان:؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
معرفي تفسير مواهب الرحمن فى تفسير القرآن :
اين تفسير يکى از تفاسير جامع و متقن شيعه در دوره هاى اخير است زيرا از زاويه اى علمى به ابعاد مختلف ادبى، لغوى، بلاغى، فقهى، کلامى، اجتماعى، فلسفى و عرفانى پرداخته و در هر قسمت به تناسب وارد بحث شده است.
روش تفسير اجتهادى و در عين حال جمع بين معقول و منقول است, شامل همه آيات قرآن مى شود و با نثرى روان و بدون پيچيدگى و تفنن در عبارات مطالب را ارائه داده است.
« اکثر مفسرين، قرآن را به رنگ و بوى علمى که با آن مأنوسند، تفسير کرده اند، فلاسفه، متکلمين، فقها، عرفا، صوفيه، اهل لغت، اهل حديث و ديگران. تلاشم اين است که تفسير به رأى نکنم، و تفسير قرآن را به قرآن ارائه دهم، و با آنچه از ائمه عليهم السلام» در تبيين آيات آمده، در آميزم، و آنچه مورد پذيرش و اتفاق جميع اهل شريعت است، به آن اضافه نمايم و در نهايت، آنچه را که مى توان با قرائن معتبر از آيات استظهار کرد، کنار آن ذکر نمايم.
روش تفسير :
روش ين بوده که مضمون آيه را بيان کنم، سپس مفردات و بعد از آن مباحث مربوط به آيه را مطرح کنم، و در مبحث دلالى، معناى عامى که، آيه با دلالت هاى ظاهرى يا دقائق علمى به آن، اشاره دارد، را، بيان کرده ام.
متعرض بيان نظم آيات و ارتباط آنها نشدم زيرا معتقدم، جامع قريب آنها هدايت و تکامل انسانى است، با اين وصف، وجهى براى ذکر نظم آيات نمى بينم. شأن نزول آيات را غالبا ذکر نکردم، چون معتقدم، آيات قرآن، کلياتى است که بر مصاديق خود، در همه زمان ها تطبيق مى کند، پس وجهى براى تخصيص آن به زمان نزول يا به فرد خاصى، نيست.
رواياتى از ائمه« عليهم السلام» نيز که در صدد بيان مصاديق هستند از باب تخصيص معناى آيه به آن مصداق، نخواهد بود، بلکه مصداق تطبيق کلى بر افراد خود مى باشد. از عبارتهاى مغلق و الفاظ سخت و تفصيل زائد احتراز جستم.»
ايشان ابتداى بحث هر سوره، به ذکر مکى، مدنى، تعداد آيات، و احيانا وجه تسميه آن مى پردازد. پس از آن وارد بحث آيات مى شود، ابتدا اشارهاى به مضمون کلى آيات، نموده، سپس به تفسير فقره به فقره آن مى پردازد. بعد از آن به مفردات پرداخته، معانى لغوى، مفاهيم و تفسير آنها را بيان مى کند.
ايشان تحت عنوان« بحوث المقام» به بحثهاى متفاوتى مى پردازد. از آن جمله: بحث ادبى، بحث دلالى، فقهى، روايى، فلسفى، کلامى، عرفانى، علمى، اخلاقى و اجتماعى.
در بحث ادبى، به تجزيه و ترکيب و قرائت مى پردازد و وجوه مختلف آن را بيان مى نمايد و گاه نيز بحثى تخصصى ادبى ارائه مى نمايد. مانند جلد 1 صفحه 336 ذيل آيه 96 سوره بقره، بحثى راجع به« لو» مراد ايشان از« بحث دلالى» مطالبى است که به کمک ظاهر آيات، قرائن علمى و مانند آن فهميده مى شود.
در« بحث فقهى»، متعرض مسائل فقهى آيات مى شود و تا حدودى به استدلال بر آن طبق مذهب اماميه، مى پردازد، امّا تفصيل آن را به کتب فقهى بدون ذکر نام يا کتاب« مهذب الاحکام» خود ارجاع مىدهد. مانند ج 1 صفحه 307 ذيل آيه 79 سوره بقره.
در« بحث روايى» ايشان، روايات قابل اعتماد را از کتب روائى و تفسيرى، در تفسير آيات را ذکر مى کند و معمولا همراه با اظهار نظر درباره مضمون، دلالت، سند يا رجال آن، مى باشد.
گاهى نيز به بحثهاى علمى در موضوع مناسب با آيه مى پردازد مثلا ذيل آيات 102 و 103 بقره، بحثى علمى درباره سحر، حقيقت، انواع، موضوع، تأثير و فرق آن با عمل انبياء مطرح مى نمايد. يا بحث علمى درباره کيفيت نزول و تنزيل قرآن ج 3 صفحه 39 ذيل آيه 185 سوره بقره.
طالب اخلاقى نيز از مواردى است که مصنف، مطرح مى نمايد مانند بحث گناهان کبيره و صغيره صفحه 135 ج 8 ذيل آيه 31 سوره نساء. يا بحث نفاق صفحه 352 جلد 8 ذيل آيات 60- 63 سوره نساء.
مجموعه مباحث بالا نشان دهنده، جلوه موضوعى اين تفسير مى باشد، که مصنف با احاطه در هر بحث موضوعات گوناگون را به تناسب آيات، مطرح کرده است و تفسير ترتيبى خود را رنگ موضوعى نيز بخشيده است.
ايشان گرچه در مقدمه کوتاه خود، بحثى درباره علوم قرآنى ننمود، اما به شکل موضوعى برخى مطالب اين علم را مطرح نموده است، ايشان مصادر و مراجع خود را در مباحث مختلف تفسيرى ذکر نکرده اند، ولى در روايات از تفسير قمى، تفسير عياشى، تفسير منسوب به امام حسن عسکرى« عليه السّلام»، تفسير مجمع البيان، کافى، احتجاج معانى الاخبار، توحيد صدوق، عيون، احتجاج، نهج البلاغه، امالى مفيد و کتب روائى شيعى ديگر و از اهل سنّت، صحاح سته، در المنثور، اسباب النزول واحدى کنز العمال و بعض منابع ديگر را استفاده نموده است. البته در مباحث تفسيرى توجه خاصى به تفسير مجمع البيان داشته و مطالبى را از آن نقل مى کند.
آثار مفسر:
مواهب الرحمن فى تفسير القرآن- تعليقيه بر تفسير صافى که در يک مجلد به زبان عربى و شيوه روايى شامل بخشى از قرآن کريم مى باشد و...
نسیم سحر دات آی آر
تعجیل در ظهور آقا امام زمان عج صلوات
